Borsttumoren, frequente tumoren bij honden
Een borsttumor is een massa ter hoogte van een uier. Deze massa bestaat uit cellen die zich ongecontroleerd vermenigvuldigen.
Borsttumoren zijn tumoren die tot de meest voorkomende tumoren bij vrouwelijke honden behoren. Ze hebben vooral invloed op niet-gesteriliseerde vrouwtjes (1 op de 4 gemiddeld), over het algemeen tussen de 8 en 12 jaar oud. Het feit dat deze tumoren bij voorkeur vrouwen treffen, wordt verklaard door het feit dat hun uiterlijk in de meeste gevallen hormoonafhankelijk is, dat wil zeggen dat het beïnvloed door geslachtshormonen uitgescheiden door de teef (oestrogeen en progesteron).
Kunnen mannen borsttumoren krijgen?
Ja ! Borsttumoren zijn niet voorbehouden aan vrouwen, hoewel het optreden van dergelijke tumoren bij mannen zeer zeldzaam is (0,5 tot 2% van de gevallen). Borsttumoren hebben meer kans om mannen te treffen die ook een testistumor hebben, vanwege de afscheiding van oestrogeen die deze tumor induceert.
Bij zowel teefjes als reuen kunnen borsttumoren voorkomen goedaardig of kwaadaardig (kanker).
Kankerige borsttumoren
Bij de teef, 50% van de borsttumoren zijn kankerachtig. Dit zijn dus tumoren die de neiging hebben om lokaal op een agressieve manier te groeien en metastaseren naar verre organen. Zo metastaseren kwaadaardige borsttumoren bij voorkeur in de longen, lymfeklieren, huid in de vorm van huidcarcinoom, hersenen, lever, nieren en botten.
Kankerige borsttumoren kunnen uit verschillende soorten cellen groeien. We onderscheiden dus borsttumoren van het type: carcinoom, van epitheliale oorsprong, en borsttumoren van het type sarcoom, minder wijdverbreid. Het type tumor kan alleen bekend zijn na analyse van het aangetaste weefsel na chirurgische verwijdering of fijne naaldaspiratie van de massa. Bovenal stelt het de dierenarts in staat om de risico's van de ontwikkeling van de ziekte te bepalen.
Focus op inflammatoir carcinoom
de inflammatoir carcinoom of borstcarcinomatose is een speciale vorm van borsttumor. Dit type tumor groeit zeer snel en produceert veel uitzaaiingen in de lymfeklieren en longen.
Goedaardige borsttumoren
Borsttumoren bij honden kunnen ook goedaardig zijn en zich alleen lokaal ontwikkelen. Zo kunnen we op het niveau van de uiers met name te maken hebben met:
- een adenoom (goedaardige tumor die zich ontwikkelt op de borstklier),
- een papilloma (ook wel vaker een wrat genoemd),
- een fibroadenoom (kleine goedaardige massa fibreus en klierweefsel die zich in de uier ontwikkelt).
Waarschuwing!
Hoewel goedaardige tumoren meestal klein, goed afgebakend en nogal moeilijk te voelen zijn, is hetonmogelijk om een goedaardige tumor en een kanker te onderscheiden op de enige observatie en palpatie van de tumor. Om dit te doen, is het noodzakelijk om de teef meer diepgaande onderzoeken te laten doorstaan.
Borsttumoren bij honden: symptomen
Borsttumoren manifesteren zich door de aanwezigheid van een of meer knobbeltjes of voelbare massa's in de uiers van de teef. Deze tumoren kunnen van alle verschillende groottes en texturen zijn. In 60% van de gevallen zijn borsttumoren meervoudig. Het zijn meestal de M4- en M5-uiers die worden aangetast, hoewel alle uiers de plaats van tumoren kunnen zijn.
Zoom in op de uiers van de teef
Honden hebben 5 paar uiers:
- craniale thoracale uiers (M1) en caudaal (M2),
- craniale buikuiers (M3) en caudaal (M4),
- lies uiers (M5).
Meestal heeft de aanwezigheid van borsttumoren aan het begin van de ontwikkeling geen effect op de algemene toestand van de teef, maar de teef ontwikkelt soms andere symptomen die verband houden met de aard van de tumor, goedaardig of kankerachtig, het stadium en de mogelijke aanwezigheid metastasen en hun locatie.
Zo kan de teef presenteren:
- van ademhalingsproblemen (kortademigheid), inspanningsintolerantie, ademhalingsproblemen of blauwe slijmvliezen (cyanose) bij longmetastasen
- een plaque roodheid van de huid (erytheem) en ulceratieve laesies in het geval van gemetastaseerde verspreiding van de tumor in het lymfenetwerk van de huid. Dit wordt cutane carcinomatose (of carcinomatosis) genoemd,
- een zwelling van de lymfeklieren,
- van neurologische aandoeningen in het geval van uitzaaiingen die de hersenen hebben bereikt,
- een toename van het volume van de lever en de nier bij aanwezigheid van metastasen in deze organen.
Specifieke symptomen van inflammatoir carcinoom
Ontstekingscarcinoom presenteert zich meestal als een zeer pijnlijke, rode zwelling van de uier(en) en ledematen van de teef. Dit gaat gepaard met een verslechtering van de algemene conditie van de teef.
De diagnose van een borsttumor bij de teef
Geconfronteerd met de aanwezigheid van een of meer borsttumoren bij de teef, zal de dierenarts een beoordeling van verlenging. Deze beoordeling heeft tot doel de tumor te classificeren volgens het TNM-systeem. In dit systeem verwijst de letter T naar de grootte van de primaire tumor, de letter N naar de mogelijke lymfeklieraantasting en de letter M naar de mogelijke aanwezigheid van uitzaaiingen. Deze klinische classificatie heeft tot doel: bepalen in welk stadium de tumor(en) is (zijn).
Om deze beoordeling uit te voeren, vertrouwt de dierenarts op:
- een fysiek onderzoek van de teef waarbij hij het uiterlijk van de tumoren zal observeren, hun grootte zal beoordelen en ze al dan niet door palpatie aan de huid of spieren zal bevestigen. De dierenarts zal ook proberen de toegankelijke lymfeklieren te palperen. Als hij gezwollen knopen vindt, kan hij een fijne naaldaspiratie van deze knopen uitvoeren.
- van thoraxfoto's om te zoeken naar de mogelijke aanwezigheid van metastasen in de longen of in de lymfeklieren,
- een Abdominale echografie om de aanwezigheid van mogelijke metastasen in de abdominale lymfeklieren op te sporen.
Om het tumortype te bepalen, kan de dierenarts ervoor kiezen om een fijne naaldaspiratiecytologie van de borsttumor uit te voeren voordat de operatie wordt uitgevoerd. Dit gebaar maakt het mogelijk om enkele cellen in de tumor aan te prikken om hun uiterlijk onder een microscoop direct in de kliniek te observeren of om ze naar een gespecialiseerd laboratorium te sturen. Het wordt vooral uitgevoerd wanneer de tumor groot is, moeilijk te opereren of wanneer algemene anesthesie van het dier niet mogelijk is zonder een hoog risico te lopen.
Maar vaker wel dan niet, tumor wordt operatief verwijderd en wordt in zijn geheel naar een gespecialiseerd laboratorium gestuurd voor een volledige histologische analyse. De bepaling van het type tumor gebeurt daarom vaak pas na de eerste chirurgische behandeling.
Borsttumor bij teef: welke behandelingen?
Voor alle borsttumoren bij de teef is de voorkeursbehandeling chirurgische verwijdering van de tumor of zelfs verwijdering van een of meer uiers. Zo kan de chirurg:
- verwijder alleen de tumor als er maar één is, is deze minder dan 0,5 cm en gaat deze niet gepaard met gezwollen klieren,
- verwijder alleen de uier die door de tumor is aangetast als het minder dan 1 cm meet en de lymfeklieren van de teef niet gezwollen zijn,
- een regionale borstamputatie uitvoeren die niet alleen bestaat uit het verwijderen van de aangedane uier, maar ook van de andere uiers aan de aangedane zijde die verbonden zijn door hetzelfde lymfenetwerk. Zit de tumor bijvoorbeeld op M4 en/of M5 dan kan de chirurg zowel de M3-, M4- en M5-uiers als de liesklier verwijderen.
- oefen een totale borstamputatie als de tumoren meervoudig en groot zijn. Bij deze operatie wordt vervolgens al het borstweefsel verwijderd. Het wordt meestal twee keer gedaan, met een tussenpoos van een maand tussen de twee procedures.
Wanneer een operatie niet geïndiceerd is…
In sommige gevallen is een chirurgische behandeling helaas niet mogelijk. Dit is met name het geval wanneer het dier zich presenteert:
- longmetastasen. Chirurgie is alleen voorbehouden als de borsttumoren erg groot en/of zweren zijn, niet voor curatieve doeleinden maar alleen om het comfort van het dier zoveel mogelijk te behouden.
- huidcarcinomatose, dit is de aanwezigheid van huidmetastasen rond de tumor in de vorm van een erythemateuze plaque. Het is een contra-indicatie voor een operatie omdat het weefselgenezing verhindert.
Adjuvante therapie bij chirurgie kan soms worden overwogen in de vorm van:
- chemotherapie als de tumor de neiging heeft om sterk uit te zaaien,
- radiotherapie als de chirurg niet al het tumorweefsel heeft kunnen verwijderen.
De prognose hangt uiteraard af van de aard van de behandelde tumor en de vroege behandeling. Het is over het algemeen erg goed voor goedaardige tumoren, maar veel donkerder voor kwaadaardige tumoren. Statistisch gezien overleeft slechts 50% van de teven met kanker binnen 4 tot 8 maanden behandeling.
Preventie van borsttumoren bij honden
De vroege sterilisatie teven door ovariëctomie (verwijdering van de eierstokken) mogelijk de kans op het ontwikkelen van borsttumoren verminderen. Zo daalt bij teven die vóór hun eerste loopsheid een sterilisatie ondergaan, het risico op het ontwikkelen van een borsttumor tot 0,5%. Wanneer sterilisatie wordt uitgevoerd na hun eerste cyclus, is het risico 8% en na twee cycli stijgt het tot 26%. Wanneer sterilisatie wordt uitgevoerd na de tweede cyclus van de teef, heeft dit geen invloed meer op het verminderen van het risico op het ontwikkelen van borsttumoren (het heeft nog steeds belang bij het voorkomen van pyometra).
Injecties met progestagenen (gelijk aan "anticonceptiepillen" voor honden), die worden gebruikt om de loopsheid van de teef onder controle te houden, hebben de neiging om het risico op borsttumoren te verhogen.
